Denktanksessies organiseren wij drie maal per jaar. Deze sessies bijwonen, maar nog geen lid? Neem dan contact op via info@dwsi.nl
1e denktanksessie
Lock-ins voorbij: Leren omgaan met afhankelijkheidsrelaties in de water-landbouw-voedsel nexus
30 maart, 2022Villa Jongerius, Utrecht
Een van de belangrijkste uitdagingen voor de duurzaamheidstransities is het omgaan met padafhankelijkheid en lock-ins. Grote organisaties hebben de neiging om zichzelf te ‘reproduceren’ en bestaande verhoudingen, spelregels, machtsverdelingen en processen in stand te houden. Door de jaren heen krijgen verschillende sectoren, organisaties en afdelingen steeds meer gespecialiseerde taken en rollen die allemaal op elkaar afgestemd zijn. De resulterende complexiteit en onderlinge verbondenheid maakt het ingewikkeld om een onderdeel te veranderen zonder het hele systeem over hoop te gooien. De relaties tussen voedsel(productie) / landbouw en de uitdagingen op het gebied van waterkwaliteit en waterkwaliteit zijn talrijk en fundamenteel. Denk aan problemen met droogte, stikstofoverschotten, verontreiniging van de bronnen, en ga zo maar door. Het realiseren van de watertransitie hangt dus sterk samen met het realiseren van de landbouwtransitie. Welke nieuwe rollen, taken, wetten, verantwoordelijkheden en financieringsmodellen hebben we daar voor nodig? En wat is volgens de transitiekunde en ervaringen in de praktijk nodig om de lock-ins te ontsluiten en de padafhankelijkheid te doorbereken?
Deze denktanksessie is interessant voor strategen, beleidsadviseurs en omgevingsmanagers van waterorganisaties.
Het Transitie-drieluik 2022
Groeiende maatschappelijke opgaven, zoals klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, vergrijzing, woningnood, en zorgwekkende nieuwe stoffen, zorgen voor complexe uitdagingen. En de boogde duurzaamheidstransities die daarvoor uitkomst moeten bieden, waaronder de circulaire economie, de energietransitie, digitalisering, een landbouwtransitie, en de bossenstrategie stapelen zich op. De duurzaamheidstransities zijn fundamentele en onomkeerbare veranderingen in de cultuur, institutionele structuren en praktijken van de samenleving. Ze betreffen diverse conventionele sectoren, zoals energie, mobiliteit, water, landbouw en gezondheidszorg, en zijn het resultaat van co-evolutie tussen alle SEPTED dimensies in (Sociaal-cultureel, Economisch, Politiek, Technologisch, Ecologisch, Demografisch). Het duurt meestal meerdere decennia voordat een beoogde transitie is gerealiseerd. De duurzaamheidstransities gaan dus over grote systeemveranderingen met een grote tijdsafdruk (het temporele bereik van interventies de toekomst in). Gezien de omvang en de multidimensionaliteit van deze stof gaat DWSI meerdere sessies hieraan besteden.
Wetenschappelijk en beleidsmatig is er steeds meer aandacht voor de samenhang tussen voedsel(productie), (hernieuwbare)energie en (zoet)water: ook wel de water-energie-voedsel-klimaat nexus genoemd. De nationale omgevingsvisie zet ook in op een integrale aanpak voor de dringende maatschappelijke opgaven. Het vertrekpunt is dat we alleen synergetische oplossingen kunnen vinden, die elkaar niet bijten, wanneer deze systemen integraal, in hun onderlinge samenhang, worden bekeken. Naast de complexiteit en samenhang van de duurzaamheidstransities gaan er ook veel onzekerheid, ambiguïteit en veranderlijkheid mee gepaard.
Om voor de denktanksessies de complexiteit behapbaar te maken, zonder de integraliteit uit het oog te verliezen, gaat ieder bijeenkomst over een vraagstuk op één van de raakvlakken in de water-energie-voedsel-klimaat nexus (zie hieronder). Op deze raakvlakken gaan we op zoek naar strategische leerpunten met behulp van inzichten uit de transitietheorie en ervaringen in de praktijk. Bijvoorbeeld, voor de uitvoering van de energietransitie is er al veel te doen over (de noodzaak van) sociale kantelpunten. Hier kunnen we als waterorganisaties over leren voor de watertransitie. Vertrekpunt voor de beoogde nationale watertransitie ‘Water Verbindt’ die de Unie van Waterschappen en Vewin hebben gepresenteerd. Het drieluik ziet er als volgt uit:
Denktanksessie I Lock-ins voorbij: Leren omgaan met afhankelijkheidsrelaties in de water-voedsel-landbouw Nexus (30 maart)
Denktanksessie II Sociale kantelpunten: Wat kunnen we leren van sociale innovatie in de energietransitie? (20 juni)
Denktanksessie III Omarm chaos en ongemak: Welke strategieën zijn er voor (hydrologische) onzekerheden door klimaatverandering? (5 oktober)
